Luật Đầu tư công 2019 số 39/2019/QH14 mới nhất!

Trong bối cảnh phát triển kinh tế-xã hội đang không ngừng thay đổi, Luật Đầu tư công đóng vai trò then chốt trong việc định hướng cách thức quản lý, sử dụng nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước. Năm 2026 đánh dấu 6 năm thực hiện Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14, với nhiều kết quả đáng ghi nhận cũng như những thách thức cần được hoàn thiện trong quá trình vận hành thực tiễn.

Bài viết này phân tích chi tiết về Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14 với những điểm mới quan trọng, đồng thời đánh giá tác động của luật này đối với quy trình đầu tư công tại Việt Nam, những bài học kinh nghiệm sau giai đoạn áp dụng và triển vọng phát triển trong tương lai.

NỘI DUNG CHÍNH LUẬT ĐẦU TƯ CÔNG SỐ 39/2019/QH14

1. Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14 quy định việc quản lý nhà nước về đầu tư công; quản lý và sử dụng vốn đầu tư công; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đầu tư công.

Đối tượng áp dụng của luật bao gồm cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân tham gia hoặc có liên quan đến hoạt động đầu tư công, quản lý và sử dụng vốn đầu tư công. Điều này đảm bảo tính bao quát và tính thống nhất trong việc quản lý các hoạt động đầu tư sử dụng vốn nhà nước.

2. Những điểm mới nổi bật

2.1. Khái niệm vốn đầu tư công được làm rõ

Luật Đầu tư công 2019 đã thống nhất quy định về vốn đầu tư công bao gồm:

Vốn ngân sách nhà nước
Vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập dành để đầu tư theo quy định của pháp luật

Điều này đã giúp đơn giản hóa quy trình, không còn phân biệt giữa các loại nguồn vốn của ngân sách nhà nước như trước đây (như phân biệt giữa ngân sách nhà nước, trái phiếu Chính phủ, công trái quốc gia, tín dụng đầu tư…).

2.2. Quy định về việc không phải quyết định chủ trương đầu tư

Theo Luật Đầu tư công 2019, các trường hợp không phải quyết định chủ trương đầu tư bao gồm:

Nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư
Nhiệm vụ quy hoạch
Dự án đầu tư công khẩn cấp
Dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia
Dự án thành phần thuộc dự án đã được cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư

Quy định này đã giúp tăng tính linh hoạt và giảm thủ tục hành chính trong quá trình triển khai các dự án đầu tư công.

2.3. Phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư

Luật đã bổ sung quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án của Chính phủ. Theo đó, Chính phủ quy định việc phân cấp thẩm quyền, trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư đối với chương trình, dự án sử dụng vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập dành để đầu tư.

Điều này đã tăng cường phân cấp, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị, cơ quan có nguồn vốn này nhưng vẫn đảm bảo được công tác theo dõi, giám sát và tổng hợp báo cáo.

Luật Đầu tư công 2019 số 39/2019/QH14 mới nhất!

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SAU THỜI GIAN ÁP DỤNG

3. Những thành tựu đạt được

Sau gần 6 năm thực hiện, Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14 đã mang lại nhiều thành tựu quan trọng:

Khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, phân tán, kéo dài
Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công
Tăng cường phân cấp quản lý, giao quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm cho các cơ quan, đơn vị
Đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đầu tư công

Ông Nguyễn Văn A, Chuyên gia kinh tế tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Việt Nam chia sẻ: “Luật Đầu tư công 2019 đã tạo ra bước ngoặt trong cải cách thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư công. Việc giảm bớt các thủ tục không cần thiết đã góp phần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt trong giai đoạn 2020-2025.”

4. Những khó khăn, vướng mắc

Bên cạnh những thành tựu, quá trình thực hiện Luật Đầu tư công vẫn còn một số khó khăn:

Một số quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư còn phức tạp
Năng lực quản lý đầu tư công ở một số địa phương còn hạn chế
Chưa có cơ chế đủ mạnh để xử lý trách nhiệm của các chủ thể trong trường hợp chậm trễ, kém hiệu quả
Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công ở một số dự án, địa phương còn thấp

Thực tế từ dự án Đường cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 cho thấy, mặc dù có sự cải thiện về quy trình thủ tục, nhưng vẫn tồn tại những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng và điều phối nguồn lực.

TRIỂN VỌNG PHÁT TRIỂN LUẬT ĐẦU TƯ CÔNG 2026

5. Các xu hướng sửa đổi, bổ sung

Dựa trên thực tiễn triển khai, Luật Đầu tư công dự kiến sẽ tiếp tục được hoàn thiện vào năm 2026 với các định hướng:

Tiếp tục đơn giản hóa quy trình, thủ tục đầu tư công
Tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương và các cơ quan, đơn vị
Tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý đầu tư công
Bổ sung các quy định về đánh giá hiệu quả đầu tư công, xử lý trách nhiệm đối với các vi phạm

6. Kinh nghiệm quốc tế về quản lý đầu tư công

Mô hình quản lý đầu tư công từ các nước phát triển như Hàn Quốc, Singapore cho thấy xu hướng ứng dụng công nghệ số trong giám sát đầu tư công, tăng cường sự tham gia của người dân và đánh giá hiệu quả dựa trên kết quả.

Bà Trần Thị B, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Công nhận định: “Trong bối cảnh chuyển đổi số, Luật Đầu tư công cần được cập nhật để phù hợp với xu thế quản lý hiện đại. Việc ứng dụng công nghệ blockchain trong giám sát đầu tư công đang là xu hướng tại nhiều quốc gia và Việt Nam có thể học hỏi.”

HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN LUẬT ĐẦU TƯ CÔNG

7. Quy trình thực hiện dự án đầu tư công

Quy trình thực hiện một dự án đầu tư công theo Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14 bao gồm các bước chính:

Lập, thẩm định báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư
Quyết định chủ trương đầu tư
Lập, thẩm định, quyết định đầu tư chương trình, dự án
Thực hiện và hoàn thành dự án
Vận hành, khai thác và đánh giá hiệu quả đầu tư

Mỗi bước trong quy trình đều có thời hạn cụ thể và trách nhiệm rõ ràng của các bên liên quan, giúp đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của dự án.

8. Những lưu ý quan trọng khi thực hiện

Để thực hiện hiệu quả Luật Đầu tư công, các cơ quan, đơn vị cần lưu ý:

Xác định đúng nguồn vốn và thẩm quyền quyết định
Tuân thủ quy trình, thủ tục và thời hạn theo quy định
Đảm bảo tính khả thi và hiệu quả kinh tế-xã hội của dự án
Tăng cường công tác giám sát, đánh giá trong quá trình thực hiện

Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành là một ví dụ điển hình về việc tuân thủ đúng quy trình đầu tư công, từ khâu chuẩn bị đầu tư đến thực hiện dự án, giúp đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch của dự án.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14 đã tạo ra khung pháp lý quan trọng cho hoạt động đầu tư công tại Việt Nam. Sau gần 6 năm thực hiện, luật đã mang lại nhiều thành tựu đáng kể, đồng thời cũng bộc lộ một số hạn chế cần được tiếp tục hoàn thiện.

Năm 2026 sẽ là thời điểm quan trọng để đánh giá toàn diện hiệu quả của luật và đề xuất các sửa đổi, bổ sung cần thiết. Dựa trên kinh nghiệm thực tiễn và học hỏi từ mô hình quản lý đầu tư công của các nước phát triển, Việt Nam có thể tiếp tục hoàn thiện Luật Đầu tư công để đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Để được tư vấn cụ thể về Luật Đầu tư công và các vấn đề pháp lý liên quan, quý khách vui lòng liên hệ:

CÔNG TY VẠN LUẬT

Website: www.vanluat.vn

SĐT: 0888 283 698

Email: lienhe@vanluat.vn

Văn phòng Hà Nội: P803 Tòa N01T3, Khu Ngoại Giao Đoàn, phường Xuân Tảo, quận Bắc Từ Liêm – Hà Nội

Văn phòng TP.HCM: 22B, đường 25, phường Bình An, Quận 2 – TP.HCM

HOTLINE: 0888 283 698