Điều kiện và thủ tục nhận con nuôi trong nước mới nhất!

Nhận con nuôi trong nước là quyết định quan trọng mang tính nhân văn cao cả, không chỉ mang lại hạnh phúc cho người nhận con nuôi mà còn tạo cơ hội cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được nuôi dưỡng, chăm sóc trong môi trường gia đình đầy đủ tình thương. Với sự ra đời của Nghị định 06/2025/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 08/01/2025), nhiều quy định về điều kiện và thủ tục nhận con nuôi đã được cập nhật nhằm đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho trẻ em.

Theo thống kê của Bộ Tư pháp, mỗi năm tại Việt Nam có hàng nghìn trường hợp nhận con nuôi trong nước được đăng ký hợp pháp. Tuy nhiên, vẫn còn không ít người dân gặp khó khăn trong việc tìm hiểu và thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan.

Điều kiện của người được nhận làm con nuôi

Độ tuổi và các điều kiện cơ bản

Theo quy định mới nhất, đối tượng được nhận làm con nuôi bao gồm:

Trẻ em dưới 16 tuổi
Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi trong trường hợp đặc biệt:
- Được cha dượng, mẹ kế nhận làm con nuôi
- Được cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận làm con nuôi

Đặc biệt, Nhà nước khuyến khích việc nhận con nuôi đối với các đối tượng là trẻ em mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khác. Một nguyên tắc quan trọng là một người chỉ được làm con nuôi của một người độc thân hoặc của cả hai người là vợ chồng.

Nhóm trẻ được ưu tiên giải quyết

Nghị định 06/2025/NĐ-CP đặc biệt ưu tiên cho việc giải quyết nhận con nuôi đối với:

Trẻ em bị bỏ rơi
Trẻ em mồ côi cả cha và mẹ
Trẻ em không nơi nương tựa đang được cá nhân, gia đình, tổ chức tạm thời nuôi dưỡng
Trẻ em đang sống tại các cơ sở nuôi dưỡng

Để đảm bảo quyền lợi của những trẻ em này, Ủy ban nhân dân cấp xã phải định kỳ 6 tháng rà soát, đánh giá và tìm người nhận trẻ em làm con nuôi. Nếu không có công dân Việt Nam thường trú ở trong nước nhận trẻ em làm con nuôi, UBND cấp xã sẽ chuyển hồ sơ lên Sở Tư pháp để tiếp tục tìm người nhận trẻ em làm con nuôi.

Điều kiện và thủ tục nhận con nuôi trong nước mới nhất!

Điều kiện của người nhận con nuôi

Điều kiện cơ bản

Người muốn nhận con nuôi trong nước phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:

Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên
Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở đảm bảo việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi
Có tư cách đạo đức tốt

Chị Nguyễn Thu H. (35 tuổi, Hà Nội) chia sẻ: “Khi tôi và chồng quyết định nhận bé Minh làm con nuôi, chúng tôi đã phải chuẩn bị rất kỹ về điều kiện nhà ở, tài chính và tâm lý. Điều quan trọng nhất là tình yêu thương và cam kết nuôi dạy con trọn đời.”

Những người không được nhận con nuôi

Pháp luật hiện hành nghiêm cấm những đối tượng sau đây nhận con nuôi:

Người đang bị hạn chế một số quyền của cha mẹ đối với con chưa thành niên
Người đang chấp hành quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh
Người đang chấp hành hình phạt tù
Người chưa được xóa án tích về các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của người khác
Người có tiền án về ngược đãi, hành hạ gia đình, dụ dỗ người chưa thành niên vi phạm pháp luật
Người có tiền án về mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em

Thủ tục nhận con nuôi trong nước mới nhất

Hồ sơ của người nhận con nuôi

Theo Nghị định 06/2025/NĐ-CP, hồ sơ của người nhận con nuôi trong nước được lập thành 01 bộ, bao gồm các giấy tờ sau:

Đơn xin nhận con nuôi
Bản sao hộ chiếu, căn cước hoặc giấy tờ có giá trị thay thế
Phiếu lý lịch tư pháp số 1
Văn bản xác nhận tình trạng hôn nhân
Văn bản xác nhận hoàn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, điều kiện kinh tế

Đáng chú ý, Nghị định mới đã số hóa nhiều thủ tục. Cụ thể, nếu người nhận con nuôi nộp Phiếu lý lịch tư pháp điện tử và Ủy ban nhân dân cấp xã có thể tra cứu được thông tin từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, người nhận con nuôi không phải nộp bản giấy của các giấy tờ liên quan đến nhân thân, tình trạng hôn nhân.

Quy trình nộp hồ sơ và giải quyết

Quy trình nhận con nuôi theo quy định mới được thực hiện như sau:

Nộp hồ sơ: Người nhận con nuôi có thể nộp hồ sơ cho UBND cấp xã nơi có thẩm quyền giải quyết việc nuôi con nuôi thông qua ba hình thức:
- Nộp trực tiếp
- Gửi hồ sơ qua hệ thống bưu chính
- Nộp trực tuyến (theo quy định của pháp luật về thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử)
Xác minh điều kiện: Trong trường hợp người nhận con nuôi có nơi thường trú và nơi ở hiện tại khác nhau, UBND cấp xã nơi thường trú sẽ trực tiếp xác minh hoặc đề nghị UBND cấp xã nơi ở hiện tại xác minh về hoàn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, điều kiện kinh tế.
Thời gian xác minh: Thời hạn xác minh không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề nghị.

Ông Trần Văn L., Phó Chủ tịch UBND phường Xuân Tảo, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội cho biết: “Quy trình mới đã tạo điều kiện thuận lợi hơn nhiều cho người dân. Việc số hóa hồ sơ và cho phép nộp trực tuyến giúp giảm thời gian, chi phí đi lại và thủ tục giấy tờ.”

Quy định mới về thông báo tình hình phát triển của con nuôi

Nghĩa vụ thông báo định kỳ

Một điểm mới quan trọng trong Nghị định 06/2025/NĐ-CP là quy định về thông báo tình hình phát triển của con nuôi:

Trường hợp cha mẹ nuôi thay đổi nơi thường trú khi chưa hết thời hạn phải thông báo, họ vẫn có trách nhiệm tiếp tục thông báo tình hình phát triển của con nuôi cho UBND cấp xã nơi chuyển đến.
Việc thông báo phải được thực hiện cho đến khi hết thời hạn theo quy định tại khoản 1 Điều 23 của Luật Nuôi con nuôi.

Trách nhiệm của cơ quan chức năng

UBND cấp xã có trách nhiệm theo dõi, ghi nhận việc thông báo tình hình phát triển của con nuôi. Nếu phát hiện con nuôi có dấu hiệu bị xâm hại, bỏ mặc hoặc không được chăm sóc phù hợp, UBND cấp xã phải có biện pháp can thiệp, hỗ trợ kịp thời.

Thực tế cho thấy, việc theo dõi tình hình phát triển của con nuôi đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi của trẻ. Trường hợp của bé Hoàng M. (7 tuổi, TP.HCM) là một ví dụ điển hình. Nhờ chế độ báo cáo định kỳ, cán bộ xã đã phát hiện bé có dấu hiệu suy dinh dưỡng và hỗ trợ kịp thời, giúp gia đình cải thiện chế độ dinh dưỡng cho con.

Các biện pháp hỗ trợ sau nhận con nuôi

Hỗ trợ tâm lý và giáo dục

Nhà nước khuyến khích các tổ chức xã hội và chuyên gia tham gia hỗ trợ gia đình có con nuôi về mặt tâm lý và giáo dục. Cụ thể:

Tư vấn về cách thức giải thích cho con nuôi về nguồn gốc, xuất xứ
Hướng dẫn xây dựng mối quan hệ gắn bó giữa con nuôi và gia đình mới
Hỗ trợ giải quyết các vấn đề tâm lý đặc thù của trẻ em được nhận làm con nuôi

Hỗ trợ pháp lý và chính sách

Ngoài các quy định về nhận con nuôi, Nhà nước còn có nhiều chính sách hỗ trợ pháp lý và phúc lợi xã hội cho gia đình có con nuôi:

Được hưởng các chế độ, chính sách về bảo hiểm y tế, giáo dục như con đẻ
Được tư vấn pháp lý miễn phí về các vấn đề liên quan đến quyền lợi của con nuôi
Được ưu tiên tiếp cận các dịch vụ công ích dành cho gia đình có con nhỏ

Các vấn đề thường gặp và giải đáp

Câu hỏi thường gặp về nhận con nuôi

Người độc thân có được nhận con nuôi không?
- Câu trả lời: Có, người độc thân đủ điều kiện theo quy định vẫn được nhận con nuôi.
Có giới hạn số lượng con nuôi được nhận không?
- Câu trả lời: Pháp luật không quy định cụ thể số lượng con nuôi tối đa, nhưng cơ quan có thẩm quyền sẽ đánh giá khả năng đảm bảo điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng của người nhận con nuôi.
Trường hợp người nhận con nuôi ly hôn thì quyền nuôi dưỡng con nuôi được xác định như thế nào?
- Câu trả lời: Quyền nuôi dưỡng con nuôi trong trường hợp ly hôn được xác định tương tự như con đẻ, dựa trên lợi ích tốt nhất của trẻ em.

Khó khăn thường gặp và cách khắc phục

Trong quá trình nhận con nuôi, nhiều gia đình gặp phải các khó khăn như:

Thủ tục phức tạp: Nên tìm hiểu kỹ trước và có thể nhờ tư vấn từ luật sư chuyên về lĩnh vực gia đình.
Khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin về trẻ em cần được nhận làm con nuôi: Liên hệ trực tiếp với UBND cấp xã hoặc Sở Tư pháp để được hỗ trợ.
Vấn đề tâm lý sau khi nhận con nuôi: Tham gia các nhóm hỗ trợ tâm lý cho gia đình có con nuôi hoặc tham vấn chuyên gia tâm lý.

Nhận con nuôi trong nước không chỉ là quy trình pháp lý mà còn là hành trình nhân văn mang đến tình yêu thương và cơ hội phát triển toàn diện cho những trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. Với những quy định mới trong Nghị định 06/2025/NĐ-CP, thủ tục nhận con nuôi đã được đơn giản hóa và số hóa, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân.

Điều quan trọng nhất trong quá trình này là đảm bảo lợi ích tốt nhất cho trẻ em. Mỗi quyết định nhận con nuôi đều cần được cân nhắc kỹ lưỡng, dựa trên tình yêu thương chân thành và cam kết trách nhiệm lâu dài.

Nếu bạn đang có nguyện vọng nhận con nuôi hoặc cần tư vấn về các thủ tục nhận con nuôi, đừng ngần ngại liên hệ với các cơ quan chức năng hoặc văn phòng luật sư chuyên nghiệp để được hướng dẫn chi tiết.

Người Viết: VẠN LUẬT

Để được tư vấn cụ thể, liên lạc với chúng tôi:

Mọi thông tin cụ thể quý khách vui lòng liên hệ:

Website: www.vanluat.vn

SĐT: 0888 283 698

Email: lienhe@vanluat.vn

hoặc có thể tới trực tiếp tới Văn phòng chúng tôi theo địa chỉ sau:

CÔNG TY VẠN LUẬT

HÀ NỘI: P803 Tòa N01T3, Khu Ngoại Giao Đoàn, phường Xuân Tảo, quận Bắc Từ Liêm – Hà Nội

TP.HCM: 22B, đường 25, phường Bình An, Quận 2 – TP.HCM

HOTLINE: 0888 283 698