Tất cả những gì bạn cần biết về tội vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, vệ sinh an toàn thực phẩm đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm các quy định về an toàn thực phẩm vẫn diễn ra phổ biến, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn tác động tiêu cực đến nền kinh tế và xã hội.

Theo thống kê của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), mỗi năm Việt Nam ghi nhận hàng trăm vụ ngộ độc thực phẩm với hàng nghìn người mắc, trong đó có nhiều trường hợp tử vong. Đáng chú ý, phần lớn các vụ ngộ độc này đều xuất phát từ việc vi phạm các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến và kinh doanh.

Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về khung pháp lý, các hình thức vi phạm phổ biến, hình phạt và biện pháp phòng tránh liên quan đến tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng hiểu rõ và tuân thủ pháp luật.

Khung pháp lý về luật an toàn thực phẩm tại Việt Nam

Luật an toàn thực phẩm tại Việt Nam được quy định chủ yếu trong Luật An toàn thực phẩm số 55/2010/QH12 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Luật này quy định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong việc bảo đảm an toàn thực phẩm; điều kiện bảo đảm an toàn đối với thực phẩm, sản xuất, kinh doanh thực phẩm và nhập khẩu, xuất khẩu thực phẩm; quảng cáo, ghi nhãn thực phẩm; kiểm nghiệm thực phẩm; phân tích rủi ro đối với an toàn thực phẩm; phòng ngừa, ngăn chặn và khắc phục sự cố về an toàn thực phẩm; truy xuất nguồn gốc, thu hồi và xử lý thực phẩm không bảo đảm an toàn.

Ngoài ra, luật an toàn vệ sinh thực phẩm còn được quy định trong nhiều văn bản pháp luật khác như:

Nghị định số 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm
Nghị định số 115/2018/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm
Thông tư số 43/2018/TT-BYT quy định về kiểm tra nhà nước đối với thực phẩm nhập khẩu và kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với thực phẩm xuất khẩu

Phân tích Điều 317 Bộ luật Hình sự về an toàn thực phẩm

Điều 317 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định cụ thể về tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm. Theo đó:

Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, vi phạm các quy định về an toàn thực phẩm, gây tổn hại cho sức khỏe người khác với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của từ 02 người đến 05 người với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 11% đến 30%, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Sử dụng chất cấm trong sản xuất, sơ chế, chế biến, bảo quản thực phẩm hoặc bán, cung cấp thực phẩm mà biết rõ là thực phẩm có sử dụng chất cấm;
b) Sử dụng hóa chất, kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật cấm sử dụng trong trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, làm muối, sơ chế, chế biến, bảo quản nông, lâm, thủy sản và muối tạo ra dư lượng vượt ngưỡng cho phép trong thực phẩm;
c) Chế biến, cung cấp hoặc bán thực phẩm mà biết rõ là thực phẩm không bảo đảm quy chuẩn kỹ thuật, quy định về an toàn thực phẩm; sử dụng hóa chất, phụ gia, chất hỗ trợ chế biến ngoài danh mục được phép sử dụng hoặc có trong danh mục được phép sử dụng nhưng vượt quá giới hạn cho phép trong sản xuất, sơ chế, chế biến, bảo quản thực phẩm;
d) Sử dụng động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật chết không rõ nguyên nhân, bị tiêu hủy để chế biến thực phẩm;
đ) Sản xuất, kinh doanh, cung cấp thực phẩm mà biết rõ là thực phẩm không bảo đảm an toàn thuộc danh mục thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến, dụng cụ, vật liệu bao gói, chứa đựng thực phẩm đã bị cấm sử dụng hoặc lưu thông;
e) Đưa chất độc vào thực phẩm; bán, cung cấp thực phẩm mà biết rõ thực phẩm có chứa chất độc;
g) Chế biến, bán, cung cấp thực phẩm có biết rõ là thực phẩm bị ôi thiu, mốc, hỏng, bẩn, không bảo đảm an toàn thực phẩm hoặc có chứa chất gây ngộ độc hoặc các chất khác có hại đến sức khỏe con người;
h) Sử dụng phẩm màu độc hại, các chất phụ gia, chất hỗ trợ chế biến, vi sinh vật, hóa chất, kháng sinh ngoài danh mục được phép sử dụng hoặc không rõ nguồn gốc trong sản xuất, sơ chế, chế biến, bảo quản thực phẩm mà biết rõ là có nguy cơ gây hại cho sức khỏe con người;
i) Sản xuất, kinh doanh thực phẩm có nguy cơ gây hại cho sức khỏe con người trong thời hạn bị đình chỉ hoạt động.

Điều luật còn quy định các khung hình phạt nặng hơn tùy theo mức độ hậu quả gây ra, có thể lên đến 20 năm tù hoặc tù chung thân trong trường hợp làm chết 03 người trở lên.

Tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm được quy định trong Bộ luật hình sự năm 2021

Các quy định xử phạt đối với tội vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm

Hình phạt cho tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm được quy định rõ với nhiều mức độ khác nhau tùy thuộc vào hậu quả gây ra:

Mức phạt tăng dần theo mức độ vi phạm

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Phạm tội có tổ chức;
b) Gây tổn hại cho sức khỏe người khác với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của từ 06 người đến 10 người với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 11% đến 30%;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây tổn hại cho sức khỏe của từ 11 người đến 100 người với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 11% đến 30%;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm:
a) Làm chết 02 người;
b) Gây tổn hại cho sức khỏe của từ 101 người trở lên với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 11% đến 30%;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 1.500.000.000 đồng trở lên.
Phạm tội làm chết 03 người trở lên, thì bị phạt tù từ 20 năm, tù chung thân.
Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Các vi phạm phổ biến về vệ sinh an toàn thực phẩm

Hàng năm, cơ quan chức năng phát hiện hàng nghìn trường hợp vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm. Dưới đây là những hình thức vi phạm phổ biến nhất:

1. Sử dụng chất cấm trong sản xuất thực phẩm

Sử dụng chất bảo quản, phẩm màu, chất tạo ngọt không được phép trong danh mục
Sử dụng hóa chất công nghiệp, formaldehyde, borax trong chế biến thực phẩm
Lạm dụng thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng trong trồng trọt, chăn nuôi

Theo báo cáo của Cục An toàn thực phẩm, có tới 65% các vụ ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng liên quan đến việc sử dụng chất cấm trong thực phẩm.

2. Sản xuất, kinh doanh thực phẩm không đảm bảo vệ sinh

Cơ sở sản xuất, chế biến không đạt tiêu chuẩn vệ sinh
Thực phẩm hết hạn sử dụng, ôi thiu, mốc
Không tuân thủ quy trình sản xuất, bảo quản theo quy định
Sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc, xuất xứ

3. Gian lận thương mại trong lĩnh vực thực phẩm

Giả mạo nhãn mác, xuất xứ sản phẩm
Quảng cáo sai sự thật về công dụng, chất lượng thực phẩm
Buôn bán thực phẩm nhập lậu, không rõ nguồn gốc
Giả mạo giấy chứng nhận an toàn thực phẩm

Biện pháp phòng tránh vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm

Đối với doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm

Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật
- Xin cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm
- Thực hiện đúng quy định về điều kiện vệ sinh cơ sở
- Đăng ký công bố sản phẩm theo quy định
Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng
- Xây dựng và áp dụng hệ thống HACCP, ISO 22000
- Kiểm soát chặt chẽ nguồn nguyên liệu đầu vào
- Thực hiện kiểm nghiệm định kỳ sản phẩm
Đào tạo nhân viên về an toàn thực phẩm
- Tập huấn định kỳ về quy định an toàn thực phẩm
- Xây dựng quy trình sản xuất chuẩn và giám sát thực hiện
- Nâng cao ý thức trách nhiệm của nhân viên

Đối với người tiêu dùng

Lựa chọn thực phẩm an toàn
- Mua thực phẩm tại những địa điểm uy tín
- Kiểm tra kỹ hạn sử dụng, nguồn gốc xuất xứ
- Ưu tiên sản phẩm đã được chứng nhận an toàn
Bảo quản thực phẩm đúng cách
- Tuân thủ hướng dẫn bảo quản trên bao bì
- Phân biệt rõ thực phẩm sống và chín
- Bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ phù hợp
Chế biến thực phẩm an toàn
- Vệ sinh tay sạch sẽ trước khi chế biến
- Nấu chín kỹ thực phẩm
- Rửa sạch rau củ quả trước khi sử dụng

Tác động của vi phạm an toàn thực phẩm đến xã hội

Vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm không chỉ gây ra hậu quả trực tiếp đối với sức khỏe người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều mặt của đời sống xã hội:

1. Tác động về mặt kinh tế

Chi phí điều trị cho nạn nhân ngộ độc thực phẩm (Chi phí điều trị trung bình cho mỗi ca ngộ độc thực phẩm từ 5-15 triệu đồng)
Thiệt hại do mất ngày công lao động (Trung bình mỗi ca ngộ độc thực phẩm mất 5-7 ngày công)
Ảnh hưởng đến ngành du lịch, dịch vụ ăn uống
Tốn kém nguồn lực cho công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm

2. Tác động về mặt xã hội

Gây hoang mang, lo lắng trong dư luận xã hội
Làm giảm niềm tin của người tiêu dùng vào hệ thống quản lý nhà nước
Ảnh hưởng đến thương hiệu quốc gia trong lĩnh vực thực phẩm
Gây ra các vấn đề sức khỏe cộng đồng, làm tăng gánh nặng cho hệ thống y tế

Vai trò của cơ quan quản lý nhà nước trong việc ngăn chặn vi phạm

Để giảm thiểu tình trạng vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm, các cơ quan quản lý nhà nước đã và đang triển khai nhiều biện pháp:

1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật

Rà soát, bổ sung, hoàn thiện các văn bản pháp luật về an toàn thực phẩm
Tăng cường chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm
Cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tuân thủ pháp luật

2. Tăng cường thanh tra, kiểm tra

Thực hiện thanh tra, kiểm tra thường xuyên và đột xuất
Tập trung vào các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm có nguy cơ cao
Phối hợp liên ngành trong công tác thanh tra, kiểm tra

3. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục

Tổ chức các chiến dịch tuyên truyền về an toàn thực phẩm
Đào tạo, tập huấn cho các đối tượng liên quan
Nâng cao nhận thức của cộng đồng về vệ sinh an toàn thực phẩm

Tư vấn pháp lý về vệ sinh an toàn thực phẩm

Trong môi trường kinh doanh hiện nay, việc tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là yếu tố then chốt quyết định sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Để đảm bảo hoạt động kinh doanh tuân thủ đúng quy định pháp luật và tránh những rủi ro pháp lý không đáng có, các doanh nghiệp cần:

1. Tham vấn chuyên gia pháp lý

Tìm hiểu đầy đủ các quy định pháp luật liên quan đến ngành hàng
Xây dựng hệ thống quy trình nội bộ tuân thủ pháp luật
Cập nhật thường xuyên các thay đổi trong quy định pháp luật

2. Xây dựng chiến lược phòng ngừa rủi ro

Đánh giá rủi ro pháp lý trong toàn bộ chuỗi sản xuất, kinh doanh
Xây dựng phương án ứng phó với các tình huống vi phạm
Mua bảo hiểm trách nhiệm sản phẩm

3. Thực hiện đúng quy định về minh bạch thông tin

Công bố đầy đủ, chính xác thông tin về sản phẩm
Lưu trữ hồ sơ liên quan đến an toàn thực phẩm
Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Kết luận

Tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm là vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người tiêu dùng. Bài viết đã phân tích chi tiết về khung pháp lý, các hình thức vi phạm phổ biến, hình phạt và biện pháp phòng tránh liên quan đến tội vi phạm này.

Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và phát triển bền vững, mỗi chủ thể trong xã hội cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình. Người sản xuất, kinh doanh thực phẩm cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm. Người tiêu dùng cần nâng cao ý thức bảo vệ quyền lợi của mình, lựa chọn thực phẩm an toàn, có nguồn gốc rõ ràng. Cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm.

Chỉ khi có sự chung tay của toàn xã hội, vấn nạn vi phạm an toàn thực phẩm mới có thể được đẩy lùi, góp phần xây dựng một môi trường sống lành mạnh, an toàn cho mọi người.

Thông tin liên hệ

Nếu quý khách có nhu cầu tư vấn pháp lý chi tiết về các vấn đề liên quan đến an toàn thực phẩm, vui lòng liên hệ:

CÔNG TY VẠN LUẬT

HÀ NỘI: P803 Tòa N01T3, Khu Ngoại Giao Đoàn, phường Xuân Tảo, quận Bắc Từ Liêm – Hà Nội

TP.HCM: 22B, đường 25, phường Bình An, Quận 2 – TP.HCM

HOTLINE: 02473 023 698

SĐT: 0919 123 698

Email: lienhe@vanluat.vn

Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ quý khách về mọi vấn đề pháp lý liên quan đến an toàn thực phẩm, giúp doanh nghiệp của quý khách hoạt động tuân thủ pháp luật và phát triển bền vững.